Marktwerking in de zorg

De zorgsector wordt steeds marktgerichter. De overheid zet in op marktwerking om grip te krijgen op de enorme en toenemende kosten van het Nederlandse zorgstelsel. Patiënten worden zorgconsumenten en krijgen een steeds grotere rol in de keuze voor een behandeling en zorgaanbieder. Tegelijkertijd blijft de overheid de markt reguleren; niet alleen de markt, maar ook het overheidsbeleid bepaalt de volumes en prijzen in de zorg.

Aanleiding: Nederlanders worden ouder en zorgkosten stijgen

Nederland vergrijst. De babyboomgeneratie is nu tegen de 70 en Nederlanders worden steeds ouder. In 10 jaar tijd is de levensverwachting van Nederlanders met bijna 2 jaar toegenomen. En ziekten die eerder snel leidden tot sterfte, worden chronisch. Het gevolg van deze demografische ontwikkeling is dat de uitgaven aan gezondheidszorg en welzijnszorg toenemen. De zorgkosten dreigen de komende 20 jaar te verdubbelen. We besteden nu ongeveer 15% van ons gemeenschapsgeld aan zorg en als er niets verandert besteden we in 2040 tussen de 20-30% van ons Bruto Nationaal Product aan zorg. Dus wordt er gestuurd op zorginnovaties en beperking van de zorgkosten, door het verhogen van eigen bijdrage, het stimuleren van keuze en het prikkelen van zorgaanbieders door deze marktwerking.

Stijging zorgkosten

Bron: CBS

Beleid: veranderende financiering van de Nederlandse gezondheidszorg

Door de toename van de zorgkosten, wordt er gezocht naar manieren om de zorg voor onze vergrijzende bevolking te kunnen blijven bekostigen. Met de invoering van de diagnosebehandelcombinatie (DBC) in 2005, werd bijvoorbeeld een bezuiniging beoogd. Hiermee konden niet meer alle verrichtingen, maar alleen de gehele behandeling gedeclareerd worden bij de zorgverzekeraar (binnen de Zorgverzekeringswet). Ook ontstond met de invoering van DBC’s ruimte voor onderhandelingen op prijs, kwaliteit en hoeveelheid zorg tussen de zorgaanbieders en zorgverzekeraars: marktwerking. De marktwerking binnen de curatieve zorg (de zorg die gericht is op genezing, met name geboden door ziekenhuizen) wordt toegelicht in de volgende video van De Argumentenfabriek.

Marktwerking versus overheidszorg

Er zijn ook tegenstanders van de marktwerking in de zorg. Argumenten zijn dat er nu een boete rust op ziek zijn en dat er geld gaat naar marketing en winstuitkering. Uit onderzoeken naar het functioneren van diverse zorgsystemen door de wereld heen, blijkt dat niet een systeem het beste werkt zo is ook te lezen in Mckinsey’s ‘When and how provider competition can improve health care delivery’. Wanneer de overheid zorg levert betalen we voor de bureaucratie, als marktpartijen concurreren betalen we voor marketing en winstuitkering. Het gaat hier om de marketing en winst van zorgverzekeraars en zorgaanbieders, want leveranciers van bijvoorbeeld medicijnen, hulpmiddelen en ICT maken het meeste winst en doen dit in beide systemen. Het duurste is van systeem wisselen. In Nederland werkt de zorgmarkt nu, de kosten worden beheerst, de patient gaat steeds meer kiezen en aanbieders worden geprikkeld. Zorgaanbieders gaan zich meer en meer onderscheiden door het leveren van goede, gespecialiseerde zorg. Daar wordt iedereen toch beter van.

Gevolg: patiënten worden zorgconsumenten

Door de bezuinigingen in de zorg worden de eigen bijdragen van patiënten steeds groter. De basisverzekering versobert, het eigen risico is fors gestegen en hulpmiddelen voor mensen die ziek of beperkt zijn worden niet allemaal meer vergoed. Bovendien hebben patiënten het recht te kiezen tussen de verschillende zorgverzekeringen en veelal ook tussen zorgaanbieders. Mensen die zorg nodig hebben, worden meer en meer zorgconsumenten.

Er ontstaat door de marktwerking in de zorg bovendien ruimte voor nieuwe zorgaanbieders en innovaties zoals particuliere thuiszorg, zorghotels, zelfstandige behandelcentra (ZBC’s), online consulten, e-health behandelingen en zorgrobots. Om een idee te geven: tussen 2008 en 2011 is het aantal patiënten dat een ZBC bezocht bijna verdubbeld (CBS, 2014). De concurrentie tussen zorgaanbieders neemt toe, en daarvan ondervinden gevestigde zorgaanbieders meer en meer de gevolgen.

Marketing cruciaal: innovaties en klantrelaties steeds belangrijker

Alle zorgorganisaties worden geacht met minder middelen meer te doen: innovatie in de zorg is dus noodzakelijk. En in een veranderende markt waarin mensen meer te kiezen hebben worden klantrelaties steeds belangrijker. Dat maakt de rol voor marketing in de zorg cruciaal. Te beginnen bij de marketingstrategie. Hoe kan je als zorgaanbieder relevant  blijven in deze veranderende zorgmarkt, hoe sluit je aan op de behoeften van klanten en hoe zorg je dat je goed in de markt bent gepositioneerd ? Zodat zorgconsumenten die zorg zoeken, voor je zorgorganisatie en zorgaanbod kiezen. En dat ze terugkomen en positieve ervaringen delen. Lees meer over de aanpak van marktanalyse & klantinzicht en propositie & marketingplan.

Aan de slag met zorgmarketing? Gratis downloads

Wilt u zelf aan de slag met zorgmarketing? Download onze gratis marketingtools!

Naar downloads